Ośrodki odgrywają ważną rolę w leczeniu uzależnień. Są to głównie uzależnienia od wszelkich substancji psychoaktywnych – alkoholu, narkotyków, dopalaczy, leków, ale także uzależnienia behawioralne, z których najczęściej kwalifikowanym do leczenia odwykowego jest hazard. Pobyt i leczenie w Polsce są dobrowolne, chyba że uzależniony otrzymał sądowy nakaz. 

Wyjaśniamy, jakie kryteria musi spełnić pacjent, aby zostać zakwalifikowanym na terapię do ośrodka odwykowego dla osób z Krakowa. 

Jaki pacjent kwalifikuje się do pobytu w ośrodku odwykowym?

Pacjenci, którzy zwykle kwalifikują się do pobytu w ośrodku odwykowym, to osoby:

• z wyraźnym uzależnieniem od substancji psychoaktywnych lub zachowań uzależniających,
• z poważnymi problemami zdrowotnymi, które są skutkiem uzależnienia,
• które próbowały wielokrotnie rzucić nałóg, ale nie odniosły sukcesu,
• z problemami psychologicznymi, takimi jak depresja czy lęki,
• które z powodu uzależnienia mają problemy w życiu społecznym, zawodowym lub rodzinnym.

Od czego zależy, czy pacjent dostanie się na odwyk?

Decyzja o przyjęciu do ośrodka odwykowego zależy od stanu zdrowia pacjenta, jego potrzeb terapeutycznych i sposobu, w jaki uzależnienie wpływa na jego codzienne funkcjonowanie.

Wymagania, które musi spełnić pacjent, mogą się różnić w zależności od konkretnego ośrodka i rodzaju uzależnienia. Zwykle stan jego zdrowia musi być w miarę stabilny umożliwiać uczestnictwo w terapii. Ostateczna decyzja o przyjęciu pacjenta do ośrodka odwykowego zależy od zespołu terapeutycznego, który dokonuje oceny stanu zdrowia i potrzeb pacjenta oraz bierze pod uwagę jego historię uzależnienia.

Proces kwalifikacji do ośrodka – jak przebiega? 

Proces kwalifikacji do ośrodka odwykowego może się różnić w zależności od konkretnej placówki i rodzaju uzależnienia. Poniższe kroki są jednak częścią standardowej procedury w większości ośrodków. 

Proces kwalifikacji do ośrodka odwykowego zwykle rozpoczyna się od konsultacji z lekarzem psychiatrą, lekarzem rodzinnym i terapeutą, którzy dokonują oceny stanu zdrowia pacjenta i wskazują najlepsze możliwe opcje terapeutyczne. 

Następnie, pacjent zwykle zostaje poddany wstępnej ocenie przez ośrodkowego lekarza lub terapeutę. W tej fazie lekarz ocenia ogólny stan zdrowia pacjenta, jego historię uzależnienia oraz zachowania związane z uzależnieniem. 

Następnie, pacjent przechodzi zazwyczaj różne badania, m.in. laboratoryjne (badania krwi, moczu), badania obrazowe, testy na obecność substancji psychoaktywnych w organizmie oraz badania psychologiczne i psychiatryczne, które mogą pomóc w diagnozie uzależnienia oraz wykluczeniu innych chorób lub zaburzeń. Badania te mogą obejmować badania krwi, badania moczu, testy na obecność substancji psychoaktywnych w organizmie, a także badania psychologiczne i psychiatryczne.

Po przeprowadzeniu wstępnej oceny i badań lekarz lub terapeuta ocenia, czy pacjent spełnia kryteria do przyjęcia do ośrodka odwykowego. Jeśli tak, zostaje zaproszony na spotkanie wstępne – rozmowę, w której zostaną przedyskutowane kwestie związane z terapią. Podczas tego spotkania specjaliści prezentują pacjentowi jego plan terapeutyczny. 

Jeśli pacjent zostanie przyjęty do ośrodka leczenia uzależnień, zaczyna się proces terapii. Zazwyczaj w ośrodkach odwykowych stosuje się interdyscyplinarne podejście terapeutyczne, które obejmuje m.in. psychoterapię, farmakoterapię, zajęcia grupowe, aktywności fizyczne i edukację zdrowotną.

Czego wymaga ośrodek od pacjenta?

Aby dostać się na odwyk, osoba chora musi też spełnić pewne wymagania. Mogą się nieco różnić w zależności od konkretnego ośrodka, ale przede wszystkim są to następujące czynniki:

• brak objawów odstawienia — pacjent nie powinien być w fazie ostrego odstawienia od substancji psychoaktywnych, gdyż to może wymagać hospitalizacji w szpitalu;
• pacjent nie może stanowić zagrożenia ani dla siebie, ani dla innych pacjentów ośrodka odwykowego – jego stan psychiczny musi więc być w miarę stabilny; 
• chory musi być w stanie aktywnie uczestniczyć w terapii i korzystać z terapeutycznego programu ośrodka odwykowego. W przypadku występowania chorób współistniejących, takich jak choroby serca czy choroby wątroby, konieczne może być dostosowanie programu terapeutycznego.

Najczęściej ośrodek odwykowy oczekuje też, by pacjent wykazał motywację do leczenia i zmiany swojego stylu życia; musi rozumieć, że jest uzależniony i gotowy na zmianę. Konieczne jest wyrażenie gotowości do poddania się terapii i stosowania się do zasad panujących w placówce.