Obrzęk limfatyczny, zwany również obrzękiem chłonnym, jest obrzękiem skóry i tkanki podskórnej powstałym na skutek gromadzenia się limfy w przestrzeniach międzykomórkowych. Pojawia się zarówno na kończynach dolnych, jak i górnych, i może w jednym czasie wystąpić na jednej lub więcej kończynach. Obrzęk limfatyczny jest wynikiem upośledzenia przepływu układu limfatycznego na skutek zmian patologicznych prowadzących do niedrożności, niedorozwoju lub zniszczenia naczyń chłonnych.
Kiedy może wystąpić obrzęk limfatyczny?
Do wystąpienia obrzęku limfatycznego może dojść na skutek wad wrodzonych lub wad wtórnych.
Obrzęk limfatyczny wywołany wadami wrodzonymi
Obrzęk limfatyczny wywołany wadami wrodzonymi nazywany jest obrzękiem pierwotnym. Występuje wraz z wadami wrodzonymi utrudniającymi lub całkowicie uniemożliwiającymi odpływanie limfy z naczyń limfatycznych, przede wszystkim:
- zaburzeniami rozwojowymi, w wypadku których obrzęk wywołany jest nieprawidłowym wykształceniem naczyń limfatycznych,
- chorobami dziedzicznymi, między innymi chorobą Milroya, w przebiegu której dochodzi do zastoju limfy w jelitach.
Obrzęk limfatyczny wywołany wadami wtórnymi
Obrzęk limfatyczny wywołany wadami wtórnymi, zwany obrzękiem nabytym, może występować w następstwie:
- przewlekłej niewydolności żylnej,
- chorób tkanki łącznej, między innymi reumatoidalnego zapalenia stawów,
- chorób pasożytniczych,
- stanów zapalnych skóry lub węzłów chłonnych,
- różnorodnych urazów,
- operacji, podczas których doszło do uszkodzenia naczyń limfatycznych.
Jak zmniejszyć obrzęk limfatyczny?
W zmniejszaniu obrzęku limfatycznego stosowane są przede wszystkim metody zachowawcze, takie jak drenaż limfatyczny, bandażowanie kompresyjne oraz kinezyterapia.
Drenaż limfatyczny
Drenaż limfatyczny polega na zastosowaniu różnorodnych technik masażu, których celem jest ułatwienie przepływu limfy przez uszkodzone lub niedrożne naczynia limfatyczne, co ma w efekcie prowadzić do redukcji obrzęku. W metodzie tej często wykorzystywane są pomocniczo specjalistyczne urządzenia masujące. Drenaż limfatyczny powinien być wykonywany wyłącznie przez posiadającego właściwe kwalifikacje doświadczonego fizjoterapeutę. Niewłaściwie przeprowadzony może skutkować uszkodzeniem zdrowych naczyń chłonnych i doprowadzić do pogorszenia stanu zdrowia pacjenta.
Bandażowanie kompresyjne
Bandażowanie kompresyjne polega na wywieraniu ucisku na obrzękniętą kończynę przy pomocy specjalistycznych elastycznych bandaży, opasek oraz pończoch. Największy ucisk powinien być wywierany obwodowo i stopniowo zmniejszać się w kierunku dosercowym.
Kinezyterapia
Kinezyterapia, czyli terapia ruchem, polega na zastosowaniu różnego rodzaju ćwiczeń odbarczających, które mają na celu zmniejszenie obrzęków limfatycznych poprzez wywoływanie rytmicznego ucisku mięśni na naczynia chłonne, prowadzącego do usprawnień w przepływie limfy.
Leczenie obrzęku limfatycznego
W sytuacji, gdy leczenie obrzęków limfatycznych z zastosowaniem metod zachowawczych nie przynosi pożądanych rezultatów, wdrożone może zostać leczenie operacyjne. Zabieg operacyjny może polegać na:
- zespoleniu naczyń chłonnych ze sobą lub z naczyniami żylnymi poprzez zastosowanie metod mikrochirurgicznych, co przynosi dobre efekty na wczesnych etapach choroby,
- usunięciu nadmiaru patologicznie zmienionej skóry oraz tkanek podskórnych, co może jednak prowadzić do martwicy skóry i wiąże się z ryzykiem nawrotu choroby.
Wskazaniami do przeprowadzenia zabiegu operacyjnego są przede wszystkim obrzęki okolicy narządów płciowych powodujące utrudnienia w oddawaniu moczu, obrzęki okolic głowy utrudniające widzenie, a także obrzęki kończyn w znaczącym stopniu zaburzające ich funkcje.
W wypadku wystąpienia powikłań obrzęku limfatycznego przybierających formę stanu zapalnego, stosowane jest leczenie farmakologiczne z wykorzystaniem antybiotyków podawanych doustnie lub, w ciężkich przypadkach, dożylnie.
Konsultacja lekarska w wypadku wystąpienia obrzęku limfatycznego
Objawy mogące wskazywać na wystąpienie obrzęku limfatycznego należy skonsultować z odpowiednim lekarzem specjalistą, który wykona niezbędne badania, postawi diagnozę i wdroży stosowne leczenie. W działającej w Centrum Medycznym Medus poradni angiologicznej we Wrocławiu umówienie się na konsultację do specjalisty jest niezwykle proste i możliwe do zrobienia bez wychodzenia z domu. W celu zdiagnozowania stanów chorobowych pacjentów w poradni wykonywane są takie badania, jak USG naczyniowe oraz USG doppler naczyń żylnych kończyn dolnych, także z wykluczającym występowanie zakrzepicy testem kompresyjnym.
Lekarze przyjmujący w poradni angiologicznej w Centrum Medycznym Medus dbają o komfort pacjenta i są gotowi poświęcić mu niezbędną ilość czasu, by upewnić się, że rozumie on wyniki badań oraz cel i przebieg dalszego leczenia obrzęków limfatycznych.
