Zaćma to jedna z najczęstszych przyczyn pogorszenia widzenia u osób po 60. roku życia. Polega na postępującym zmętnieniu soczewki oka, co prowadzi do rozmycia obrazu, pogorszenia widzenia nocą oraz problemów z rozróżnianiem barw. Schorzenie rozwija się stopniowo i nie ustępuje samoistnie – jedyną skuteczną metodą leczenia jest operacyjne usunięcie zmętniałej soczewki. Zbyt długie odkładanie zabiegu może jednak pogorszyć rokowania i utrudnić sam przebieg operacji.

Czym jest zaćma?

Zaćma (katarakta) to zmiana zwyrodnieniowa polegająca na utracie przejrzystości naturalnej soczewki oka. Może mieć charakter wrodzony, pourazowy, polekowy lub starczy. Najczęściej jednak wynika z naturalnego procesu starzenia się organizmu. Zmętnienie soczewki uniemożliwia prawidłowe skupienie promieni świetlnych na siatkówce, przez co obraz staje się zamazany i mniej kontrastowy.

Kto najczęściej na nią choruje?

Zaćma dotyka głównie osoby starsze, jednak występuje również u osób młodszych, zwłaszcza po urazach oka, w przebiegu cukrzycy lub po długotrwałym stosowaniu leków steroidowych. W grupie ryzyka znajdują się także osoby z chorobami metabolicznymi, palące tytoń lub nadmiernie eksponujące oczy na promieniowanie UV.

Jakie są pierwsze objawy choroby?

Wczesne symptomy obejmują zamglone widzenie, wyblakłe kolory, pogorszenie ostrości widzenia w słabym świetle oraz problemy z odczytywaniem drobnego druku. Pacjenci mogą zauważyć podwójne widzenie w jednym oku oraz konieczność częstszej wymiany okularów. Objawy te nasilają się z czasem, aż w końcu znacząco utrudniają codzienne funkcjonowanie.

Jak zdiagnozować zaćmę?

Rozpoznanie jest stosunkowo proste i opiera się na badaniu w lampie szczelinowej, podczas którego okulista ocenia stan soczewki. Wykonuje się również test ostrości wzroku, pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz badanie dna oka. Na podstawie wyników lekarz określa stopień zaawansowania choroby i kwalifikuje pacjenta do zabiegu.

Jakie są dostępne metody leczenia?

Jedyną skuteczną metodą jest usunięcie zaćmy i wszczepienie sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej. Najczęściej stosuje się technikę fakoemulsyfikacji, w której soczewka jest rozbijana ultradźwiękami, a następnie usuwana przez niewielkie nacięcie. W nowoczesnych ośrodkach dostępne są także metody laserowe, które zwiększają precyzję i bezpieczeństwo operacji.

Jak przebiega operacja usunięcia zaćmy?

Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym w postaci kropli. Pacjent leży na stole operacyjnym, a lekarz wykonuje małe nacięcie w rogówce, przez które usuwa zmętniałą soczewkę. W jej miejsce wszczepia nową soczewkę dobraną indywidualnie do potrzeb pacjenta. Operacja trwa zwykle 15–30 minut i nie wymaga hospitalizacji.

Jak wygląda rekonwalescencja po zabiegu?

Większość pacjentów odczuwa poprawę widzenia już w pierwszych dniach po operacji. Pełna stabilizacja ostrości wzroku może jednak potrwać kilka tygodni. W tym czasie konieczne jest stosowanie kropli przeciwzapalnych i antybakteryjnych, unikanie wysiłku fizycznego, pocierania oka oraz ekspozycji na kurz i zanieczyszczenia.

Dlaczego nie należy zwlekać z podjęciem leczenia?

Odkładanie zabiegu niesie ryzyko znacznego pogorszenia widzenia, co wpływa na bezpieczeństwo w codziennym życiu – m.in. zwiększa ryzyko upadków i wypadków komunikacyjnych. Zaawansowana zaćma jest trudniejsza do usunięcia, co może wydłużyć czas operacji i rekonwalescencji oraz zwiększyć ryzyko powikłań. Wczesne podjęcie leczenia pozwala na szybszy powrót do pełnej sprawności i minimalizuje ryzyko uszkodzenia innych struktur oka.

Jakie korzyści daje szybkie usunięcie zaćmy?

Szybka interwencja pozwala przywrócić wyraźne widzenie, poprawić komfort życia i samodzielność pacjenta. Nowoczesne soczewki mogą dodatkowo skorygować inne wady refrakcji, zmniejszając potrzebę noszenia okularów. W wielu przypadkach pacjenci odczuwają poprawę jakości życia niemal natychmiast po zabiegu.

Gdzie można wykonać zabieg?

Usunięcie zaćmy wykonywane jest w klinikach okulistycznych i szpitalach w całej Polsce. Można je przeprowadzić w ramach NFZ, co wiąże się z dłuższym oczekiwaniem, lub prywatnie – z krótszym terminem i możliwością wyboru soczewki premium. Wybór ośrodka powinien uwzględniać doświadczenie zespołu i dostęp do nowoczesnego sprzętu.