Pracoholizm to termin stworzony przez psychologa Wayana Oatesa, pierwszy raz użyty w roku 1968. Powstał on jako analogia do alkoholizmu, co miało jasno wskazywać, iż uzależnienie od pracy jest takim samym uzależnieniem, jak uzależnienie od substancji psychoaktywnych.

Na czym polega pracoholizm?

Pracoholizmem określa się stan psychiczny charakteryzujący się odczuwaniem stałego, wewnętrznego przymusu wykonywania pracy lub wszelkich innych czynności z nią związanych. Cechuje się on również przymusem myślenia o pracy, któremu towarzyszy poczucie dyskomfortu w momencie, gdy możliwość zajmowania się sprawami z nią związanymi jest z jakiegoś powodu utrudniona. Pracoholizm jest więc uzależnieniem od wykonywanej pracy, które powoduje zaburzenie równowagi między różnymi elementami życia codziennego. Można wyróżnić różne typy pracoholizmu:

• typ z bezustanną pracą,
• typ z naprzemiennym występowaniem przymusu pracy i jej unikaniem,
• typ z ciągłą potrzebą zmiany aktywności,
• typ z nadmierną koncentracją na detalach pracy,
• typ ze stałym pomaganiem w pracy innym.

Do rozwinięcia tego typu uzależnienia dochodzi najczęściej u osób posiadających określone cechy osobowości, w tym perfekcjonizm oraz skłonność do zachowań kompulsywnych. Ryzyko popadnięcia w pracoholizm zwiększa się w sytuacji, gdy potrzeby z zakresu życia osobistego nie zostają zaspokojone. Istnieje prawdopodobieństwo, że za uzależnienie odpowiadają nie tylko wzorce społeczne, lecz także mechanizmy biologiczne. Główny problem z pracoholizmem polega na tym, że towarzyszące nałogowi zachowania są nie tylko powszechnie akceptowalne, co wręcz zachwalane w wielu kulturach, w tym kulturze europejskiej. Osoba oddana pracy, zaangażowana i zapracowana, która nigdy się nie nudzi, postrzegana jest jako efektywna, ambitna i niezastąpiona. Stanowi synonim fachowca i człowieka sukcesu, który prowadzi zdrowy tryb życia. Rzeczywistość jest jednak zgoła inna.

Objawy pracoholizmu

Jednym z najbardziej oczywistych objawów pracoholizmu jest stawianie pracy na pierwszym miejscu i czerpanie z niej większej satysfakcji niż z życia rodzinnego lub innych dotychczasowych relacji. Uzależnieniu tego typu towarzyszą często:

• poświęcanie pracy coraz większej ilości czasu w ciągu dnia,
• ograniczenie umiejętności kontrolowania związanych z pracą zachowań,
• postępujące zaniedbywanie osobistych zainteresowań,
• zaniechanie czynności sprawiających przyjemność.

Pracoholicy kontynuują szkodliwe zachowania mimo ich wyraźnego negatywnego wpływu na życie codzienne. Dla kariery poświęcają relacje z rodziną i przyjaciółmi. Najważniejszymi osobami w życiu pracoholików są przełożeni oraz klienci.

Do czego może doprowadzić pracoholizm?

Osoby cierpiące z powodu pracoholizmu żyją w stanie przewlekłego stresu, który jest związany z odczuwaniem presji rywalizacji i ciągłą pogonią za sukcesem. Są ponadto uzależnieni od pieniędzy, a przy tym żyją ponad stan, co prowadzi między innymi do zaciągania wielu kredytów i w efekcie popadania w długi. Wiele osób dotkniętych tego typu nałogiem często sięga po różnorodne dopalacze w formie napojów energetyzujących, a także narkotyków takich jak kokaina, amfetamina i metamfetamina, co może prowadzić do rozwinięcia się uzależnienia od narkotyków. U pracoholików o nawet 67% zwiększa się ryzyko wystąpienia choroby serca. W niektórych wypadkach uzależnienie od pracy może prowadzić nawet do śmierci – zjawisko śmierci z przepracowania zostało po raz pierwszy zauważone w Japonii, gdzie została mu nadana nazwa karoshi.

Leczenie uzależnień w profesjonalnym ośrodku terapeutycznym

W przypadku stwierdzenia u siebie objawów, które mogłyby świadczyć o pracoholizmie, należy zgłosić się na konsultację do specjalisty z dziedziny terapii uzależnień i, jeżeli to konieczne, podjąć stosowne leczenie. Podobnie jak w wypadku innych uzależnień, podstawową formą leczenia pracoholizmu jest psychoterapia. Najlepsze efekty przynosi przy tym terapia w nurcie poznawczo-behawioralnym, w trakcie której dochodzi do rozbrojenia systemu zaprzeczeń osoby uzależnionej. Wskazane jest szczególnie ostrożne postępowanie, by nie doszło do naruszenia poczucia własnej wartości pracoholika, które może przeszkodzić mu w dalszym robieniu kariery.

Ośrodek Terapii Uzależnień FreeDom oferuje leczenie uzależnień, w tym pracoholizmu. Prowadzona przez wykwalifikowanych i doświadczonych lekarzy oraz terapeutów terapia pozwala pokonać psychiczne uzależnienie od pracy i daje narzędzia potrzebne do  nawiązywania poprawnych relacji z drugim człowiekiem.