Zarządzanie bezpieczeństwem w pracy jest jednym z najważniejszych obowiązków pracodawcy określonych ściśle w Kodeksie Pracy i regulowanych rozbudowanymi zapisami przepisów BHP. To właśnie dzięki zapewnieniu bezpiecznego i sprawdzonego środowiska pracy możliwe jest unikanie podstawowych błędów, eliminowanie ryzyka, prowadzenie sprawnych i efektywnych działań czy osiąganie zgodności z odpowiednimi standardami. Te ostatnie pojawiają się w firmach coraz częściej także w kontekście samego bezpieczeństwa w pracy – standard ISO 450001, który zastąpił wcześniej obowiązujące OHSAS 18001 skutecznie porządkuje kwestie bezpieczeństwa i zarządzania nim w organizacjach, które zdecydują się do niego certyfikować. Jakie wymagania ISO 450001 należy mieć na szczególnej uwadze, jak norma dba o bezpieczeństwo w pracy i dlaczego warto zdecydować się na certyfikację zarządzania bezpieczeństwem pracy?
ISO 45001 – podstawowe założenia normy bezpieczeństwa pracy
Wysoka częstotliwość wypadków w pracy i problemy z utrzymaniem wysokich standardów bezpieczeństwa w środowisku pracy są obecnie dość powszechne i nawet dobrze skonstruowane wewnętrzne regulaminy BHP oparte wyłącznie o obowiązujące przepisy nie są w stanie całkowicie ich wyeliminować. Kłopot leży tu najczęściej w kwestii organizacyjnej, zaangażowaniu pracowników w realizację wymagań zakładowego BHP, odpowiedzialności poszczególnych osób czy nawet braku jasnego przesłania do realizowania konkretnych założeń bezpieczeństwa pracy. Wprowadzenie ISO 450001 i zaproponowanie certyfikacji zarządzania bezpieczeństwem pracy ma na celu pokazanie jak ważną rolę odgrywa w codziennym funkcjonowaniu organizacji prawidłowa dbałość o bezpieczeństwo i jak wiele korzyści może przynieść odpowiednio zorganizowany, zarządzany system bezpieczeństwa w pracy. Wartości takie jak wspólna odpowiedzialność, dążenie do ciągłego doskonalenia, przewidywanie ryzyka, minimalizowanie zagrożeń czy rozważanie bezpieczeństwa w kontekście całego otoczenia organizacji to tylko kilka podstawowych kwestii, z którymi należy się zapoznać w trakcie wprowadzania ISO 45001.
Wymagania ISO 45001 i najciekawsze zmiany w stosunku do OHSAS 18001
Standard ISO 45001 to przede wszystkim bardziej doprecyzowane wymagania dla systemów zarządzania bezpieczeństwem pracy w zakładach możliwe do zastosowania w każdej branży i każdej firmie niezależnie od jej rozmiaru czy wewnętrznej polityki bezpieczeństwa. ISO 450001 rozszerza kwestie wprowadzane przez standardowe przepisy BHP, podkreślając że samo wprowadzenie konkretnych zasad działania nie będzie stuprocentowo skuteczne, jeśli nie zostaną podjęte kroki prowadzące do lepszego zrozumienia i traktowania przepisów BHP. Norma opiera się o wytyczone już standardy norm międzynarodowych wprowadzanych przez ISO, dzięki czemu jest kompatybilna z innymi standardami zarządzania stosowanymi w organizacjach i może zostać wprowadzona bez konieczności zmieniania skonstruowanych na ich podstawie systemów zarządzania.
Podstawowym wymogiem, jaki wprowadza ISO 45001 jest konieczność rozpoznawania i identyfikowania zagrożeń oraz tworzenia strategii radzenia sobie z nimi tak, by ryzyko w pracy mogło zostać zminimalizowane. Szacowanie ryzyka powinno stanowić podstawę do podejmowania jakichkolwiek decyzji, również tych związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa pracy, ponieważ to właśnie jego znajomość pozwala na prowadzenie działań firmy w sposób bardziej przewidywalny i gwarantujący najwyższe bezpieczeństwo pracy. ISO 45001 nie precyzuje przy tym konkretnych działań w zakresie minimalizacji ryzyka w środowisku pracy, a jedynie przedstawia systemowe spojrzenie na kwestię bezpieczeństwa i sposoby, dzięki którym zarządzanie nim może poprawić bezpieczeństwo pracy całego zakładu. Norma rozróżnia także ryzyko zawodowe i ryzyko biznesowe, podkreślając że konieczne jest spojrzenie na obydwa te aspekty i ich wzajemny wpływ na siebie – właściwe zarządzanie firmą, w tym także kwestiami bezpieczeństwa w pracy powinno opierać się na obserwacji otoczenia i wykorzystywaniu szans bez podejmowania zbędnego ryzyka i tworzenia sytuacji zagrażających bezpieczeństwu pracowników.
Bardzo ważnym założeniem normy ISO 45001 jest określona w wymaganiach standardu odpowiedzialność kadry kierowniczej, która powinna nie tylko egzekwować stosowanie się wszystkich pracowników do wprowadzonych w firmie regulaminów BHP, ale sama wpływać na jego kształtowanie i zarządzanie nim. Wymóg ten może wprowadzić konieczność całkowitej przebudowy podejścia do kwestii związanych z zarządzaniem bezpieczeństwem pracy, ale to właśnie zaangażowanie wszystkich jednostek mających bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo pracy jest jedynym sposobem na podniesienie jego ogólnego poziomu w zakładzie. Najwyższe kierownictwo ma stać się liderem bezpieczeństwa, a udział w systemie zarządzania bezpieczeństwem pracy mają mieć wszystkie osoby uczestniczące w procesie pracy – w klasycznym zakładzie opierającym swoje działania wyłącznie na ogólnych przepisach BHP pojedynczy pracownicy rzadko mają okazję wyrażać swoje zdanie na temat bezpieczeństwa pracy, a to przecież oni wiedzą często najlepiej które obszary wymagają poprawy i modyfikacji w celu zagwarantowania wyższego poziomu bezpieczeństwa.[1]
Certyfikacja ISO 45001 – najważniejsze korzyści dla organizacji
Uzyskanie certyfikatu ISO 45001 poświadczającego wprowadzenie przez organizację zasad działania zgodnych z wymogami normy stanowi obecnie doskonałe narzędzie do poprawy zewnętrznego i wewnętrznego wizerunku całej firmy. Jak podkreśla DNV GL, jedna z wiodących akredytowanych jednostek certyfikacyjnych w Polsce,
„Certyfikowany system zarządzania bezpieczeństwem pracy świadczy o trosce pracodawcy o swoich pracowników”.
[2] To właśnie wdrożenie przejrzystego systemu zarzadzania bezpieczeństwem w pracy skupionego na identyfikacji i eliminacji ryzyka, minimalizowaniu strat i wykorzystywaniu szans ma przywrócić wysoki poziom bezpieczeństwa pracowników w środowiskach pracy i przyczynić się do zmniejszania liczby wypadków, jakie mają miejsce w pracy każdego dnia.
Certyfikacja ISO 450001 to jeden z najszybszych sposobów na formalne potwierdzenie wdrożenia przez firmę zasad, jakimi kieruje się międzynarodowa norma i wykorzystywanie faktu ich wdrożenia w ramach budowania pozytywnego wizerunku pracodawcy. Stosowanie wymogów ISO 45001 jest nie tylko dobrym sposobem na regulowanie wewnętrznych procesów i odpowiedzialności poszczególnych szczebli firmy za ogólne bezpieczeństwo pracy w zakładzie, ale też doskonałym narzędziem budowania zaufania pracowników, pozytywnych relacji pomiędzy poszczególnymi obszarami firmy i skutecznej komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej dotyczącej kwestii bezpieczeństwa w pracy. 
Wdrażając normę ISO 45001 przedsiębiorstwa gwarantują sobie zgodność ze wszystkimi obowiązującymi wymogami prawnymi dotyczącymi zarządzania bezpieczeństwem pracy, wykraczając jednocześnie znacząco ponad ich założenia i działając jako żywy przykład korzyści płynących z przywiązywania najwyższej wagi do kwestii bezpieczeństwa w pracy. To właśnie kwestie bezpieczeństwa, wpływające bezpośrednio na zdrowie i życie oraz zachowania pracowników powinny być priorytetem regulującym działanie całego zakładu – wprowadzenie w życie zasad promujących właściwe podejście do kwestii bezpieczeństwa może przełożyć się na lepsze wyniki przedsiębiorstwa. Mniejsze ryzyko związane z pracą, wykorzystywanie nadarzających się szans, umiejętność przewidywania zagrożeń i jasno określone zasady działania w razie ich wystąpienia to wartości, które przynoszą realne zyski i w sposób niezbyt oczywisty, ale bezpośredni przekładają się na rynkowe perspektywy danej organizacji.
[1] https://www.dnvgl.pl/services/iso-45001-bezpieczenstwo-pracy-nowy-standard–3278
[2] https://www.dnvgl.pl/services/certyfikacja-systemu-zarzadzania-bezpieczenstwem-pracy-84312
