Zaćma wikłająca – czym się charakteryzuje?

Choć zaćma jest powszechnie uważana za jedną z najpopularniejszych chorób wieku starczego, przyczyną jej powstania wcale nie musi być proces starzenia się organizmu. Choroba, z którą zmaga się dziś około miliona Polaków może w istocie zaatakować narząd wzroku w każdym wieku, stanowiąc wynik przebytych chorób czy stosowanych leków. Jedną z podstawowych klasyfikacji stosowanych do podziału rodzajów zaćmy jest właśnie powód pojawienia się katarakty. W ogólnym rozróżnieniu mówi się więc o zaćmie wrodzonej, pojawiającej się zwykle u noworodków i małych dzieci, oraz zaćmie nabytej, mogącej wystąpić u człowieka w każdym wieku. Ta pierwsza jest zwykle wynikiem problemów i powikłań podczas ciąży i porodu. Druga zaś może wiązać się z naturalnymi procesami starzenia się organizmu (tzw. zaćma starcza) lub być wynikiem chorób, urazów gałki ocznej czy zażywanych leków. Ten specyficzny rodzaj katarakty nazywa się zaćmą wikłającą. Czym się charakteryzuje, jak ją rozpoznać i w jaki sposób leczyć?

Przyczyny i objawy zaćmy wikłającej

Powodów, które mogą przyczynić się do powstania zaćmy wikłającej jest naprawdę wiele i często są one trudne do przewidzenia. Podczas gdy w przypadku zaćmy starczej rozwój choroby można obserwować latami, zaćma wikłająca może pojawić się zupełnie znienacka i postępować znacznie szybciej, niż jej starczy odpowiednik. Głównym podłożem pojawiania się zaćmy wikłającej zdają się być zaburzenia przemiany materii soczewki, prowadzące do utraty przejrzystości narządu i charakterystycznego zamglenia wzroku.

zaćma wikłająca - u okulisty

W grupie ryzyka zachorowania na zaćmę wikłającą znajdują się oczywiście osoby starsze, które ze względu na swój wiek mają problemy ze zdrowiem lub przeszły już raz operację usunięcia zaćmy i doświadczają odmiany wikłającej jako powikłania. Jednocześnie jednak zachorować mogą także młodzi ludzie przed 50 rokiem życia, u których wystąpił stan zapalny oka, rozwarstwienie siatkówki, jaskra czy ci zmagający się na co dzień z cukrzycą. Co ciekawe, ta ostatnia choroba uważana powszechnie za największą epidemię XXI wieku znacząco zwiększyła liczbę przypadków zachorowań na zaćmę wikłającą i pokazała jak bardzo choroby metaboliczne mogą wpływać na narząd wzroku.

Objawy zaćmy wikłającej

Podobnie jak w przypadku zaćmy starczej, wikłająca odmiana katarakty objawia się przede wszystkim utratą ostrości widzenia, typowym zamgleniem obrazu, problemami z oceną odległości czy głębią widzianych kolorów. Wiele osób cierpiących na ten rodzaj zaćmy uskarża się też na problemy z codziennymi, prostymi czynnościami – z powodu szybkiego postępowania choroby, wiele osób zaczyna tracić poczucie odległości potrzebnej do swobodnego poruszania się czy też poczucie równowagi.

Jak leczy się zaćmę wikłającą?

Obecne metody leczenia zaćmy są jeszcze dość ograniczone i choć gwarantują dobre rezultaty i stosunkowo małą inwazyjność, wymagają wykonania zabiegu usunięcia zmętniałej soczewki. Zabieg fakoemulsyfikacji, polegający na rozbiciu niesprawnej soczewki na małe elementy, usunięciu jej z torebki oka i zastąpieniu implantem imitującym zachowanie naturalnego narządu to dziś najczęściej wykonywana operacja okulistyczna. Farmakologia nie jest niestety w stanie poradzić sobie z problemem mętniejącej soczewki i w większości przypadków nie jest nawet w stanie zahamować rozwoju choroby.

zaćma wikłająca - starsza kobieta

Podczas zabiegu usunięcia zaćmy wikłającej pacjent ma do wyboru kilka wariantów soczewek wewnątrzgałkowych, oferujących mniej lub bardziej wyraźne widzenie pooperacyjne w różnym zakresie odległości. Najbardziej podstawowa soczewka sferyczna jednoogniskowa biała, będąca też jedyną oferowaną w ramach zabiegów na NFZ pozwala na poprawę jakości widzenia wyłącznie do jednej odległości, wymuszając na pacjencie konieczność stosowania okularów korekcyjnych. Znacznie lepszą opcją, dostępną w klinikach prywatnych oraz w ramach leczenia w klinikach zagranicznych pracujących w oparciu o Dyrektywę Transgraniczną, są soczewki wieloogniskowe, gwarantujące widzenie we wszystkich odległościach i nie wymagające dodatkowej korekty (w przypadku soczewki torycznej z okularów mogą zrezygnować nawet astygmatycy).

Sam przebieg zabiegu usunięcia zaćmy wikłającej jest prosty i trwa zwykle nie dłużej niż pół godziny. Warto pamiętać jednak, że w przypadku tego specyficznego rodzaju katarakty przyczyny jej powstania mogą stawiać pewne bariery wstrzymujące możliwość przeprowadzenia zabiegu. Dolegliwości takie jak jaskra muszą zostać opanowane przed przystąpieniem do wymiany soczewki na nową.